Kuş Fotoğrafçılığında Kompozisyon

0
1726

_KUS5578a

Kompozisyon konusu çok uzun uzadıya üzerinde durulması gereken bir konudur. Bu konu hakkında yazılmış birçok kitap bulunuyor. Dolayısıyla bu yazımda kompozisyon konusunu anlatmak yerine kuş fotoğrafçılığında temel kompozisyon kurallarından bahsedeceğim.

Bir fotoğrafın iyi olması onun temel kompozisyon ilkelerine ne kadar uyduğu ile doğru orantılıdır. Kompozisyon, fotoğrafı oluşturan unsurların bir uyum ve estetik içerisinde birleştirilmesi demektir. Bu unsurlar ne kadar doğru kullanılırsa fotoğraf o kadar güçlü olur. Bazen tek bir kuralı kullanmak fotoğrafımız için yeterli etkiyi verebilirken, bazı durumlarda da birden çok kompozisyon unsurunu aynı fotoğrafta kullanabiliriz. Buna yine kompozisyon kurallarının kendisi karar verecektir.

Kompozisyon kurallarının yıkıldığı ve tamamen farklı bir yapıda sunulan çok başarılı fotoğraf örnekleri elbette ki vardır, ancak bu tarz başarılı işler yapabilmek için, başka bir ifadeyle kompozisyon kurallarını yıkmak için öncelikle genel kabul görmüş kompozisyon kurallarını bilmek ve uygulamak gerekir. Bu makalede kompozisyon kurallarının en önemlilerinden bazılarını anlatmaya çalışacağım. Faydalı olması dileğiyle…

1- Altın Nokta Kuralı
Fotoğrafçılıkta en temel kompozisyon kuralıdır altın nokta kuralı. Bu kuralı kadrajın sanal olarak iki yatay ve iki dikey çizgi ile bölünmesi sonucu bu çizgilerin kesiştiği dört noktanın herhangi birinin üzerine konuyu düşürmek şeklinde tanımlayabiliriz. Aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi bu kesişme noktalarının üzerine konu ne kadar yakın olursa fotoğraf kompozisyon olarak o kadar doğru görünecektir.

_KUS9479 kopyaGenel olarak belli bir amaç yoksa konuyu kadrajın ortasına yerleştirmekten sakınmak gerekir. Zira tam ortaya konumlandırılan konu zayıf ve fazla statik olacağından izleyici üzerinde olumsuz bir etki bırakır.

2- Bakış Yüksekliği
Fotoğrafı hangi yükseklikten çektiğiniz önemlidir. Örneğin küçük çocukların fotoğrafını çekerken onların seviyesine iner ve göz teması kurabileceğimiz noktadan çekim yaparız. Eğer böyle yapılmaz ve ayakta çekim yapılırsa yukarıdan bir bakış açısıyla, zaten küçük olan çocuklar daha da küçük görünecek ve daha da kötüsü mutsuz yada yalnızmış algısının oluşmasına neden olacaktır.

Bu durum verdiği duygu itibariyle olmasa da fotoğrafın güzel ve güçlü görünmesi adına kuşlar için de geçerlidir. Bir önceki fon konulu yazımda da bahsettiğim gibi kuşların seviyesine inerek göz hizasından yapılan çekimlerde hem kuşlar daha büyük ve güzel görünecek hem de arka planda istenmeyen nesnelerin görünmesinin önüne geçilerek temiz bir fon oluşturulmuş olacaktır.

_KUS8518
Göz hizasından yapılan çekim temiz bir fon sunuyor.

3- Gereksiz Nesnelerin Fotoğraftan Çıkarılması (Sadelik)
Fotoğraf önümüzde duran yüzlerce nesnenin içerisinden bazılarını seçip bazılarını da dışarıda bıraktığımız o andan alınmış bir kesit, bir parçadır. O nedenle çektiğimiz fotoğrafın içerisinde nelerin olup, nelerin olmayacağına biz karar vermeliyiz. Dikkati dağıtabilecek unsurların fotoğrafın çerçisinde olmamasına özen gösterilmelidir. Sade ama vurucu fotoğraflar genelde daha çok sevilirler. Bazen de bazı nesneleri bilerek fotoğrafımıza dâhil ederiz. Bu daha çok dikkat isteyen bir uygulamadır. Örneğin dalları, telleri dağları yada arkada uzanan bir vadiyi bilerek, bir şey anlatmak için kadraja dâhil edebiliriz.

_KUS4978 kopya
Özel bir ışıkta kadrajın tamamen kuşa ayrılmış olması çok sade bir sunum oluşturmuş.
_KUS80d85
Fondaki dalların kadraja girmesine izin verilerek ritim duygusu verilmiş ve fotoğraf aşırı sadelikten de kurtularak sıkıcı olmamış.

4- Bakış Veya Hareket Yönünde Boşluk Bırakmak
Bir kuş fotoğrafında kuşun sıkışmış yada estetikten yoksun bir fotoğrafını izleyicilere sunmak istemiyorsak kuşun bakış yönünde yada uçuş yönünde bir boşluk bırakmamız çoğunlukla doğru olacaktır. Bu sayede göz fotoğraf içerisinde daha rahat gezinebilirken hareketin devam ettiği duygusunu desteklediği için izleyici üzerinde olumsuz etki oluşmaz. Bu yazıya eşlik eden fotoğrafların neredeyse tamamında bu kompozisyon kuralına uyulduğunu görebilirsiniz. Kuşlar özgür ve hareketli canlılar oldukları için uçuş yönünde değilde arka kısımda boşuk alan olması fotoğrafın yanlış çekildiği algısını oluşturur. Ayrıca izleyiciyi rahatsız eder. Bunun için özellikle bu kompozsiyon kuralına çekim esnasında dikkat edilmelidir.

_ALI6333a
Kuşun bakış yönünde bırakılan boşluk sıkışma duygusundan fotoğrafı kurtarmış.

5- Ön ve Arka Plan
Arka plan konusunu fon isimli yazımda anlatmıştım o nedenle buradaki arka plan bahsini oraya havale edip ön plan kısmından bahsetmek istiyorum. Fotoğrafta fon kadar olmasada ön plan da çok önemlidir. Ön planda sunulacak bir çerçeve yada renk fotoğrafta konuya yönelme etkisi ve bütünlük sağlayacaktır. Ben şahsen geçiş tabir ettiğim ve ressamların çok kullandığı ön kısım, konu ve arka kısım şeklindeki üçlü geçişi hep sevmişimdir.

_KUS7260
Ön plandaki kayanın oluşturduğu bulanıklık, sadelik ve gizem katmış.
yunus
Saz Delicesinin avlandığı sazlıklar ön planda konuyu desteklerken konu altın kesitte konumlanmış. Arka plan ise canlı yeşili ve bulutlu havanın ışık desenleri ile ilkbaharı fısıldıyor. Fotoğraf: Yunus Ayhan

6- Kritik An
Fotoğrafta hikâyeyi en iyi anlatan zamanın dondurulmuş olması kritik anın yakalandığı anlamına gelir. Bir avlanma sahnesinde kritik an ne zamandır? Bunun tek bir cevabı yoktur. Su kuşları için avını yakaladığı andan ziyade yutmak için havaya attığı an daha kritik olabilir. Bazen de sudan çıkardığı ilk an kritiktir. Ötücüler için gagasındayken yada eşine ikram ederken kritik an olabilir. Yırtıcılarda ise pençe darbesini vurduğu an yada gagasıyla etten bir parça koparmaya çalıştığı an kritik olabilir. Önemli olan o anın av konusunu en iyi biçimde anlatmasıdır. Bu ne kadar iyi olursa fotoğrafta o kadar iyi olur.

_KUS7240
Yavrularını tek seferde ne kadar çok doyurabilirse risk o kadar azalacak.
_KUS4905
Küçükte olsa av avdır. Ters ışıkta balığını yakalayan balıkçıl kritik anda görüntülenmiş.

7- Boyutları Vurgulamak
Kuşlar farklı büyüklüklerde oldukları için bazen çekilen bir fotoğrafta bir kartalın ne kadar büyük olduğu ve heybeti anlaşılmayabilir. Bazen de gerçekte çok küçük olan bir kuşun ne kadar küçük olduğu fark edilemeyebilir. O nedenle boyutları bilinen bir nesnenin yanında bir kuşun fotoğrafını çekmek boyutlarını anlamak için çok yararlı olacaktır. Hatta büyük bir kuş ile küçük bir kuşun aynı fotoğrafta sunulması izleyiciyi şaşırtan güçlü bir fotoğraf ortaya çıkaracaktır.

_ALI6974a
Saksağan en sık gördüğümüz kuşlardan birisi olduğu için Ak Kuyruklu Kartal’ın boyutları hakkında çok şey söylüyor.
DSC_1441a
Kara Akbaba acaba ne kadar büyük ? Cevabı yanında duran çok bilindik Karga’da saklı.

8- Renk
Renk, kompozisyonu başlı başına etkileyen önemli bir unsurdur. Renk konusunu daha sonra imkân olursa daha ayrıntılı olarak yazmayı planlıyorum. O nedenle burada kısaca değineceğim. Renk konusunu basite indirgemek gerekirse, Kontrast ve yakın renkler diye ikiye ayırabiliriz. Fotoğrafta; mavi, yeşil ve kırmızı renkler ana renklerdir. Bu renklerin karışımlarından oluşan meganta, cyan ve sarı renkler ise ara renklerdir. Günümüzde fotoğraf makinelerinde kullanılan sensörlerde bu üç renk, yani; kırmızı, yeşil ve mavi ( Red , Green, Blue -RGB-) renk kullanılır. Bu üç rengin birleşimi gri rengi oluşturur. Bu nedenle doğru pozlama için kullanılan gri kart tekniği ortaya çıkmıştır.

116-2

Bir birine karşılık gelen renkler güçlü bir kontrast oluştururlar. Fotoğrafta bu karşıt renkleri kullanmak izleyicide güçlü bir etki bırakır. Birbirine yakın renkler ise pastel tonlar ile huzur ve sadelik gibi daha duygusal çağrışımlara neden olur. Fotoğrafçı fotoğrafında vermek istediği duyguya göre renkleri elinden geldiğince denetlemelidir.

_KUS7934c
Erguvani Balıkçıl’ın kırmızıya yakın renkleri fondaki yeşil ile kontrast oluşturmuş.

9- Pan
Hareketli konuları fotoğraflamada kullanılan yöntemlerden birisi de pan tekniğidir. Kesinlik konulu yazımda hareketi dondurmak için verdiğim referans enstantane değerlerini dikkate alarak bu değerlerin altında bir hızla konuyu hareketi ile aynı açısal hızda takip etmek suretiyle pan fotoğrafı elde edilir. Hızı ve netliği tam ayarlamanız durumunda harika fotoğraflar elde edilecektir. Ancak tekniğin özellikle fon üzerinde de olumlu sonuç bırakması için enstantane hızını çok düşük olmamak kaydı ile belli bir miktar düşürmek yerinde olacaktır.

IMG_0743b
Dişi bir yeşilbaş, pan tekniği ile hızı konusunda bizleri şaşırtıyor.

10- Hareket Bulanıklığı
Hareket bulanıklığı fotoğrafa hareket ve soyut bir hava katar. Dünyada neredeyse hiç bir şey durmaz. Devamlı hareket eder. Düşük kullanılan enstantane ile bu hareket özellikle net olmayan fotoğraflarla vurucu bir biçimde anlaşılabilir. Bilinçli bir tercihin ürünü olan bu fotoğraflarda şans faktörü yüksek oranda devreye girse de zamanla deneye deneye tekniğiniz ilerleyecek ve daha estetik sonuçlar elde etmeniz kolaylaşacaktır.

_ALI1500d
1/8 gibi düşük bir enstantane, hareket bulanıklığı etkisi ile daha dinamik bir fotoğraf sunuyor.

Hareket bulanıklığı yönteminde özellikle düşük enstantane tercih edilir. Pan hareketi yine yapılır ancak pan tekniğinden daha yavaş bir enstantane kullanıldığından fotoğrafta çok az nokta net olur. Soyut çizgiler ve formlar ortaya çıkar. Ancak tüm bu belirsizliğin altında yine de konunun kuş olduğunu gösteren enfes formların yakalanmış olması fotoğrafı değerli kılar.

_ALI1406

_ALI1719
Gündüz vakti diyafram f/22 ye kısılarak 1/25sn gibi düşük bir enstantane yakalanabilmiş.

_ALI1634

1 YORUM

    • İlgin için ben teşekkür ederim Akif hocam. Not ettiğin üç kural çok isabetli. Sadece kuş için değil tüm fotoğraf konularında önemli kurallar. Makineyi bugün alıyorsun galiba? Sevgiler…

  1. Ali bey merhaba,
    Yine hem teknik hem de görsel açıdan dolu dolu bir yazı olmuş. Anlattığınız konuya göre seçtiğiniz fotoğraflar ise bilgilerin havada kalmaması açısından çok önemli bir unsur oluşturmuş. Emeklerinize sağlık, selamlar, sevgiler…

  2. Ali Bey merhaba;

    Çok güzel bir yazı olmuş, ilgi ile okudum. Bence Serkan Mutan bey ile kuş fotoğrafçılığı hakkında bir kitap yazmalısınız 🙂

    • İlginiz ve beğeniniz için çok teşekkürler Adem bey. Ziyaretin mutlu etti. Serkan hocam kendisi bir kitap yazacak galiba 🙂 Bloğun ilerleyişine göre belki bahsettiğiniz gelişmeler ve daha fazlası ileride olabilir. Nasip 🙂 Sevgilerle…

  3. Ali hocam her fotografçı bu kıymetli özeti yanında bulundurup unuttukça okumalı 🙂
    Eline, emeğine sağlık.Selamlar.

  4. Fotoğraflar harika,bilgiler canalıcı ve öğretici..Sadece Ornito fotoğrafçılığında değil genel anlamda fotoğrafla ilgili Altın nokta kuralını ona uygun şahane bir fotoğrafla anlatmanız etkileyici ve çok güzel ..Fotoğraflardaki renkler şahane , büyüleyici..emeklerinize sağlık,birşeyler öğrenmek isteyenlere çok faydalı olacağı düşüncesindeyim..Selamlarımla Ali bey..

  5. Sadece kuş fotoğrafçıları için değil fotoğrafla ilgilenen herkes için son derece değerli ve önemli bilgileri başarıyla özetlemişsiniz… Sizi yürekten kutluyorum… Sayenizde fotoğrafçılığın temel ilkelerine tamamen aykırı (örneğin kafası çerçevenin tavanına dayanmış) kuş fotoğraflarını daha az görürüz diye düşünüyorum…

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here